Stan: w całości
miasto powiatowe, siedziba urzędu gminy miejsko-wiejskiej
Współrzędne obiektu:
Długość: 18.9517 E
Szerokość: 51.8883 N
Możliwość zwiedzania:
Tak, wstęp wolny
Dojazd:
Zobacz na mapie
Gdzie spać?
Noclegi w powiecie poddębickim
Pałac w Poddębicach zaliczany jest do najpiękniejszych zabytków renesansu w tej części Polski. Jego budowę w roku 1610 rozpoczął dziedzic Poddębic, wojewoda
rawski Zygmunt Grudziński, który po bitwie pod Guzowem odsunął się od polityki i osiadł w Poddębicach. Budowę dokończył jego syn Stefan, starosta pilski i bolimowski. On właśnie prawdopodobnie dobudował loggię która, składa się w dolnej części z trzech arkad filarowych, w górnej podobnie z dostawionymi do arkad półkolumienkami toskańskimi, pełniących funkcje czysto dekoracyjne. Jej sklepienie jest sklepieniem krzyżowym w typie lubelsko-kujawskim, z pseudożebrami i dekoracją w wytłaczanych pereł i jajowników, z wzornikami z maskami i renesansowymi rozetami w polach sklepień i dzięki temu nadała budynkowi charakterystyczny wystrój. Pierwotnie obiekt składał się z trzech zasadniczych elementów. Głównego trzonu o założeniu prostokąta, o wymiarach 20,5mx13,2m, pięciokondygnacyjnej wieży i ośmiobocznej kaplicy. Elewacja południowa to arkadowe krużganki filarowe, na których znajduje się szczyt trójkątny, podzielony gzymsami na kondygnacje i zwieńczony pilastrami zakończonymi podłużnymi sterczynami. W szczycie pałacu widnieją trzy daty: 1461, 1873 i 1980. Pierwsza z nich nic nie oznacza, uważa się, że została umieszczona przez pomyłkę i odnosi się do utworzenia altarii-ołtarza, lub kaplicy w kościele parafialnym, druga to data budowy części północnej, a ostatnia to rok ostatniego remontu zabytku.
Stan z połowy XIX wieku z tzw. Albumów Stroczyńskiego.
W środkowej części szczytu widoczny jest herb Wyssogota Zakrzewskich, poniżej znajduje się wskazówka, która jest pozostałością zegara słonecznego. Pod nią umieszczony jest fryz z późnorenesansową dekoracją stiukową. Wieża, która pełniła funkcję skarbca zbudowana jest na planie czworoboku, a powyżej gzymsu wieńczącego przechodzi w ośmiobok. Okna górnej kondygnacji, jak i szczytu zachowały pierwotny wygląd, natomiast baniasty hełm znajduje się na niej dopiero od lat 50-tych XX wieku. Wcześniej wieża była zwieńczona smukłym, wielospadowym, spiczastym dachem. Ostatnim elementem pierwotnego założenia architektonicznego jest kaplica. Kaplica o planie oktagonalnym została zbudowana w XVII wieku. Nad drzwiami od strony arkadowego podcienia wmurowana została tablica, na której znajdują się herb Grzymała otoczony literami ZSGW oraz część innego herbu okolonego literami BSW. Pierwsze litery można odczytać: Z (Zygmunt), S (Stefan), G ( Grudziński-scy), W (Wojewoda-dzic). Wewnątrz kaplicy zachowała się późnorenesansowa dekoracja stiukowa na sklepieniu z herbami: Grzymała, Pomian, Rola, Jastrzębiec. W czasie prac badawczych prowadzonych w 1980 roku odkryto freski przedstawiające postacie świętych, które powstały w II poł. XVII wieku. Na południowej ścianie umieszczona jest tablica z czarnego marmuru poświęcona pamięci Józefy z Lipskich Zakrzewskiej, zmarłej w 1832 roku, żony Klemensa, odnowiciela praw miejskich, Poddębic.
Pałac na początku XX wieku.
Całe założenie architektoniczne nawiązuje swym stylem do małopolskich dworów renesansowych i porównuje się do willi włoskich tego samego okresu. Prowadzone w latach 1949-1957 prace renowacyjne miały na celu przywrócenie wyglądu pierwotnego z czasów jego budowy. Zachowany inwentarz Poddębic z 1690 roku sporządzony po śmierci Melchiora Grudzińskiego rejestruje mocno podniszczony stan pałacu, wymagający naprawy zarówno dachu, jak wnętrz. Właściciele Poddębic mieszkali we dworze drewnianym znajdującym się obok pałacu. Dopiero w 1773 roku dokonano przebudowy pałacu i dokonała tego księżna Barbara Sanguszkowa, która w tym czasie przebywała w Poddębicach. Zamurowano loggię, która dawała tyle oryginalności budynkowi, a odsłonięto ją w trakcie prac konserwatorskich w 1952 roku. W 1750 roku w ramach przebudowy dodano boczne szczyty i dokonano adaptacji strychów na mieszkania. Sto lat później, w 1873 roku kolejnej i to gruntownej przebudowy dokonał Napoleon Zakrzewski, dobudował od strony północnej poprzeczny budynek. Nowo zbudowane skrzydło nawiązywało swym stylem do budynku głównego. Przed renowacją we wnęce wschodniego szczytu znajdowała się figurka A. Mickiewicza, a od zachodu T. Kościuszki. Pałac jest otoczony założeniem parkowym o powierzchni 3,6 ha, a które powstało w XIX wieku. We wschodniej części parku znajduje się głaz poświęcony Marii Konponickiej, który umieszczono w 1962 roku, w setną rocznicę przybycia pisarki w okolice Poddębic do Bronowa. Dzisiaj pałac jest też siedzibą Poddębickiego Towarzystwa Regionalnego, Społecznego Ogniska Muzycznego i Poddębickiego Domu Kultury. W kaplicy znajduje się Izba Regionalna, w której zgromadzono pamiątki dotyczące historii Poddębic i okolicy.
Pałac od strony wjazdu z głównym wejściem i wieżą.
Wyślij na telefon
Część południowa: arkadowe krużganki i szczyt. Z tyłu widoczna kaplica.
Wyślij na telefon
Przybliżenie szczytu z datami, herbem i pozostałością zegara słonecznego.
Wyślij na telefon
Bliższe spojrzenie na wieżę.
Detal – kartusz herbowy.
Wyślij na telefon
Widok poprzez park.
Wyślij na telefon
Brama wjazdowa do zespołu pałacowo-parkowego.
Wyślij na telefon
Położenie i dojazd:
Park, w którym znajduje się pałac znajduje się w południowej części miasta. Jadąc od strony
Łodzi, dojeżdżając do rynku trzeba skręcić w lewo. Po chwili widoczny jest rozległy park. (2004-2010)
Tekst: Tomasz Szwagrzak
Zdjęcia: Tomasz Szwagrzak
