Chociaż trudno szukać Łyszkowic w literaturze, lub na stronach internetowych prezentujących tematykę pałaców, dworów, czy budowli obronnych, to niewątpliwie zasługują one, aby znalazły się w tym serwisie. I to z bardzo ważnego powodu…
Łyszkowice znane od połowy XIV wieku należały do dóbr arcybiskupich. Stanowiły centrum klucza obejmującego 18 wsi. W XVI wieku wzniesiono tu pałac prymasowski, który w następnym stuleciu, za sprawą prymasa Leszczyńskiego, wzbogacony został o piękny ogród włoski, pełen kamiennych rzeźb, fontann i altan. W latach 1835-1880 w Łyszkowicach znajdowała się główna administracja Księstwa Łowickiego. Niestety budynki zespołu pałacowego i ogród uległy zniszczeniu. Dziś próżno odszukać po nich jakikolwiek ślad…
W XIX wieku w sąsiedztwie dawnego zespołu pałacowego powstała osada fabryczna. Wzniesiono fabrykę wyrobów jedwabnych i lnianych, zakład wyrobów żelaznych i przędzalnię. Następnie budynki wydzierżawiono na cukrownię. Powstała przy niej cała infrastruktura potrzebna do funkcjonowania zakładu. Zbudowano domy dla robotników, szkółki, przychodnię zdrowia i kasę oszczędnościową. Działały też cegielnia, olejarnia, lejarnia świec, browar i mydlarnia. Był to okres świetności Łyszkowic, które posiadały więcej mieszkańców i obiektów użyteczności publicznej niż niejedno miasto.
Dziś oglądać można jedynie pozostałości dawnego okresu prosperitum Łyszkowic. Na uwagę zasługują zabudowania osady fabrycznej, zwłaszcza wpisane do rejestru zabytków budynki „Podkowa” i ”Mydlarnia”. Pomiędzy nimi stoją kilkusetletnie drzewa, niemi świadkowie czasów istnienia tu okazałego zespołu pałacowego biskupów łowickich. A może jedyne jego pozostałości?
Łyszkowice położone są przy drodze nr 704 z
Brzezin do
Łowicza. Widoczne na zdjęciach zabudowania pofabryczne znajdują się we wschodniej części miejscowości. (2011)
Tekst: Tomasz Szwagrzak
Zdjęcia: Tomasz Szwagrzak