Artykuły    Trasy    Download    Media    Słownik    Spis    Mapa    Noclegi    Połączenia    Linki    Historia    Prawa    Kontakt   

wybierz pałac dwór

wybierz Arkadia (park) Boczki Chełmońskie (dwór) Borów (dwór) Borówek (dwory) Kiernozia (pałac) Łowicz (pałac) Łowicz (dwór) Łyszkowice (pałac) Mroga (pałac) Nieborów (pałac) Osiek (dwór) Piaski Bankowe (park) Psary (dwór) Sobota (pałac/zamek) Sobota (kościół) Stanisławów (dwór) Walewice (pałac)

Po raz pierwszy Łowicz opisywany jest w słynnej bulli gnieźnieńskiej z roku 1136, gdzie jest wymieniany jako uposażenie arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Prawdopodobnie już wtedy istniał w miejscu późniejszego zamku drewniano-ziemny gród. Położony wśród mokradeł Bzury, strzegł znajdującego się tu na rzece brodu. Już od XIII wieku w Łowiczu znajdował się dwór arcybiskupi, który z czasem przekształcił się w jego główną rezydencję. Około roku 1355 arcybiskup Jarosław Bogoria ze Skotnik przystępuje do budowy murowanego, gotyckiego zamku. Miał on formę otoczonego murem niewielkiego dziedzińca, a wzdłuż jego północnego boku stał budynek. Pod koniec wieku XIV zamek został rozbudowany przez kolejnych biskupów. Po przeciwległej stronie dziedzińca, po stronie południowej wzniesiono drugi budynek, a we wschodniej części zbudowano wieżę bramną. Na piętrze tejże wieży umieszczono kaplicę. Całość założenia otoczono dodatkowo owalnym murem i fosą. W związku z rozwojem w XV wieku broni palnej dokonano modernizacji łowickiego zamku. Otoczono murem podzamcze, zwane od tej pory Zamkiem Niskim, w odróżnieniu od właściwego Zamku Wysokiego. Obie części założenia oddzielono od siebie nawodnionym rowem z mostem zwodzonym. Mur Zamku Niskiego wzmocniono basztami, a najokazalsza znajdowała się w południowo-wschodnim narożniku. Zamek Wysoki otrzymał dwie baszty. Jedna z nich znajdowała się w południowej części i miała plan czworoboku. Druga baszta usytuowana była w narożniku zachodnim i służyła jako magazyn prochu. Do zamku prowadziły dwie drogi. Pierwsza wiodła z miasta i prowadziła przez palowy most przerzucony przez bagna, drugą natomiast poprzez most na Bzurze można było dojść do ogrodów założonych po drugiej stronie rzeki. W XVI wieku zamek zaczął się zmieniać na reprezentacyjną siedzibę prymasów, która gościła wielu znakomitych gości: królów, nuncjuszów papieskich i zagranicznych posłów. Zmiany te zapoczątkował Jan Łaski, który zmodernizował Zamek Wysoki, a na Zamku Niskim wzniósł pałac (prawdopodobnie drewniany), oraz budynki gospodarcze i mieszkania dla służby. Następca Jana – Mikołaj Dzierzgowski kontynuował rozbudowę zamku. Jego dziełem była wspaniała Sala Królewska na Zamku Wysokim, oraz odnowiona kaplica. Wtedy też warownia została otoczona pasem potężnych umocnień ziemnych. Za czasów panowania prymasów Uchańskiego i Karnkowskiego zamek przybrał cechy renesansu. Budynki założenia zostały otynkowane i zwieńczone attykami, a wieże nakryto hełmami. Na Zamku Niskim, w miejscu drewnianego pałacu wzniesiono murowany z dwukondygnacyjnymi krużgankami. Wzmocniono też obronność warowni. Nadbudowano mury obronne, pogłębiono fosę, oraz nadsypano wały ziemne na których założono potężną basteję artyleryjską.

W roku 1610 urząd prymasa podjął Wawrzyniec Gembicki. Przystąpił on do ponownej modernizacji zamku, skupiając się na Zamku Niskim. W znajdującym się tam pałacu zlikwidowano attyki, zastępując je wysokimi dachami. Z uwagi na niepewnę sytuację w kraju, zamek został ufortyfikowany nowoczesnym systemem bastionowym. Miał on kształt rozciągniętego pięcioboku z czterema narożnymi bastionami. Pośrodku lekko załamanej kurtyny północnej, skracając linię obrony, założono podobną do bastionu piatta-forme. Całość otaczał nawodniony rów otoczony palisadą. Pomimo tych umocnień 4 września 1655 zamek został poddany wojskom Karola Gustawa. W związku z nasilającą się wojną partyzancką Szwedzi wzmocnili zamkowe fortyfikacje. Między innymi od strony południowej wybudowali osłonę zewnętrzną w postaci tzw. rawelinu. Mimo prób odbicia zamku pozostał on w rękach Szwedów. Dopiero w roku 1657 został przez nich opuszczony, a przy tym doszczętnie zniszczony. Szwedzi odchodząc wysadzili go w powietrze.

Następnie zamek przez dziesięć lat leżał w gruzach. Odbudowy podjął się dopiero prymas Mikołaj Prażmowski, kładąc szczególny nacisk na fortyfikacje. W wieku XVII mimo działań prymasa Teodora Potockiego, oraz jego następcy Adama Ignacego Komorowskiego, usiłujących utrzymać dawną świetność rezydencji, zaczęła ona tracić swe znaczenie na rzecz pałaców prymasowskich w Skierniewicach i Warszawie. Kresem świetności łowickiego zamku było umieszczenie w roku 1787 przez prymasa Michała Poniatowskiego manufaktury płótna, w jego zrujnowanych przez Rosjan wnętrzach, w czasie Konfederacji Barskiej. wnętrzach W wieku XVIII zapoczątkowano rozbiórkę zabytku, a przez teren Zamku Niskiego przeprowadzono drogę.

Wspaniały kiedyś zamek mieścił cenne dzieła sztuki, posiadał własną bibliotekę i był ośrodkiem kultury. Celem urzędujących na nim prymasów było, aby był on jedną z najwspanialszych rezydencji w kraju. Dziś pozostały jedynie relikty Zamku Wysokiego. Obecnie teren ten przeszedł w ręce prywatne. Miałem okazję rozmawiać z bratem nowego właściciela zamku, od którego dowiedziałem się wiele o zamku i planowanych jego dalszych losach. Ruina zostanie przystosowana do obsługi ruchu turystycznego. Budowane jest muzeum i galeria, oraz zbierane informacje o historii warowni. Wystarczy tylko życzyć powodzenia autorom tego przedsięwzięcia. Koniec robót planowany był na lato 2005 Jednak niestety w maju roku 2006 prace trwały nadal i jest tak chyba do dziś.

Istnieje też podejrzenie, że na długo przed powstaniem zamku teren ten mógł być miejscem pogańskiego kultu. Wskazują na to zapomniane, ale dziś odtwarzane legendy, oraz takie, a nie inne usytuowanie późniejszej warowni. Według jednej z legend zamek był połączony podziemnym tunelem z pobliskim kościołem.

Pozostałości biskupiego zamku znajdują się przy obwodnicy miasta, czyli trasie prowadzącej z Łodzi do Warszawy i Sochaczewa. Jadąc od Łodzi są po lewej stronie szosy, która przebiega przez teren na którym stał kiedyś Zamek Niski. Dodam, że nazwa tej ulicy to (a jakże…!) Zamkowa. Wstęp na teren ruin jest niemożliwy, ponieważ całość jest ogrodzona. Można jedynie obejrzeć z niewielkiej odległosci. Na uwagę zasługuje też sam Łowicz, szczególnie starówka, która jest zadbana i prezentuje się efektownie z wieloma innymi zabytkami. Piszę o tym, bo w województwie łódzkim trudno jest znaleźć miasta takie jak Łowicz, w którym czuje się historię i mają swój “klimat”. (2004-2013)