Stan: odbudowany/częściowa ruina
miasto powiatowe, siedziba urzędu gminy miejsko-wiejskiej
Współrzędne obiektu:
Długość: 19.2040 E
Szerokość: 52.0592 N
Możliwość zwiedzania:
Tak, na dziedziniec wstęp wolny, w środku znajduje się muzeum (wejście płatne)
Dojazd:
Zobacz na mapie
Gdzie spać?
Noclegi w powiecie łęczyckim
Przyjmuje się, że łęczycki zamek powstał w latach 1357-1370, kiedy Kazimierz Wielki włączył do Polski Księstwo Łęczyckie. Budowla była rezydencją królewską, a potem siedzibą starostów. W roku 1406 zamek został zniszczony przez Krzyżaków, ale odbudowano go i w roku 1409 odbył się tu sejm z udziałem Władysława Jagiełły na którym omawiano zbliżającą się wojnę z Zakonem. Po bitwie pod Grunwaldem więziono w nim krzyżackich jeńców, których trzymano prawdopodobnie w pomieszczeniu pod bramą.
Ruina na starych pocztówkach:
Pocztówka z początku XX wieku.
Dom Nowy i brama wjazdowa.
Zdjęcie sprzed 1914 roku.
Czterokrotnie w Łęczycy odbywały się sejmy (1420, 1448, 1454, 1462). W latach 1454-1466 podczas wojny z Zakonem zamek był siedzibą króla Kazimierza Jagiellończyka. W mieście odbywały się też synody kościelne i sesje sądu grodzkiego. Budowla podupadła kiedy w końcu XV wieku miał miejsce pożar i pozostała w ruinie do lat 60-tych szesnastego stulecia. Wtedy to ówczesny starosta Jan Lutomirski, podskarbi koronny, żupnik krakowski, bliski współpracownik Zygmunta Augusta, przebudował zamek na starościńską rezydencję. Kosztowało go to 3 tys. florenów, pozyskanych z królewskiego skarbca. Jednak po wojnie ze Szwecją warownia została zniszczona i zaczęła popadać w ruinę. Na przełomie wieków XVIII i XIX rząd pruski podjął działania zmierzające do odbudowy warowni, jednak nie doszło to do skutku. Po II wojnie światowej ruina została zabezpieczona i częściowo odbudowana. Usytuowano w nim muzeum, które znajduje się tu do dzisiaj.
XIX wiek:
Zamek na rycinie z XIX wieku.
Obraz przedstawiający zamek od zachodu w drugiej połowie XIX wieku (wg Napoleona Ordy).
Zamek leżał w południowo-wschodnim narożniku miasta, otoczonego wtedy murami obronnymi, a u jego stóp była fosa zasilana wodami Bzury. Warownię usytuowano na sztucznym wzniesieniu. Część fundamentowa zbudowana była z kamienia, a wyższe partie z cegły. Całość zbudowano na planie czworokąta o wymiarach 43x44x59x66 metrów, a łączny metraż wynosił 2600 metrów kwadratowych. Obiekt w średniowieczu składał się z murów obwodowych o wysokości 10 metrów, wieży głównej i bramnej, domu mieszkalnego. Wieża główna znajduje się w południowo-zachodnim narożniku założenia. Do wysokości 10 metrów ma kształt kwadratu, a następnie przechodzi w ośmiobok, na szczycie zwieńczona jest attyką. Od strony zachodniej znajdowała się wieża bramna w kształcie czworoboku. W dolej jej części mieściło się więzienie, a nad przejazdem pomieszczenie dla straży z oknem wychodzącym na miasto. Na miejscu dzisiejszego małego budynku zwanego prochownią, znajdował się dom mieszkalny. Był on dwukondygnacyjny, z reprezentacyjną częścią południową i północną, gdzie mieściły się po trzy małe izby na każdym piętrze.
Rysunek przedstawiający zamek przed najazdem Szwedów.
Podczas odbudowy, w północno-zachodniej części dziedzińca wzniesiono trzykondygnacyjny Dom Nowy, o wymiarach 8×16 i wysokości ok. 18 metrów. W Domu Starym dobudowano jedną kondygnację i wyremontowano sień. Stare gotyckie okna, przebito na większe, pałacowe, dające więcej światła. Wprowadzono też nowy wystrój wnętrz. Wieżę bramną nadbudowano o jedno piętro, zrównując ją z Domem Nowym, a całość przykryto wspólnym dachem. Wzmocniono i nadbudowano obwód murów i wieżę główną.
Plan zamku:
1-wieża bramna
2-wieża główna
3-Dom Stary
4-Dom Nowy
Wizualizacja odbudowy (?) Domu Starego, której autorem jest H. Jaworowski.
Dzisiaj łęczycki zamek jest w częściowej ruinie, efektownie prezentuje się wieża bramna z Domem Nowym i wieża główna połączona z bramną wysokim murem. Pozostałością Domu Starego jest dziś niezbyt piękny, dwukondygnacyjny budynek zwany “prochownią”. W październiku 2012 roku rozpoczęły się prace zabezpieczające i uzupełniające ubytki murów obwodowych zamku. Wejście na dziedziniec nie kosztuje nic, natomiast do środka, czyli do części: Dom Nowy, wieża bramna, baszta, pobierana jest opłata. Zamkowe sale skrywają Muzeum Ziemi Łęczyckiej, gdzie można się zapoznać z historią miasta, zamku, sztuką i folklorem regionu, oraz poznać samego diabła Borutę w wielu wcieleniach.
Zamek znajduję się przy trasie
Łódź-Gdańsk i jest widoczny z każdego miejsca w mieście, a nawet kilka kilometrów od niego. Wstęp na dziedziniec za darmo, ale żeby wejść do środka i na wieżę, tym samym do
muzeum, trzeba zapłacić. Na zachód od warowni znajduje się łęczycka “starówka”. Dziś prezentuje się okazale po niedawnym odnowieniu-kolorowe kamieniczki, stylowe latarnie, wazony z kwiatami robią przyjemne wrażenie. Odnowiony został też dawny ratusz miejski. (2004-2014).
Tekst: Tomasz Szwagrzak
Zdjęcia: Tomasz Szwagrzak